Ortopedi polikliniğinde sıkça karşılaştım bir hastalık olan topuk ağrısının en sık niçini halk içinde topuk dikeni olarak bilinen rahatsızlıktır.
Topuk dikeni, topuk kemiği ile ayak dayanıklısı (taban çukuru) içinde oluşan kemik gibisi birikintidir ve genelde kalsiyum birikmesi olarak görülür.
Genelde topuğun orta ve önünde başlayarak sonrasındasında topuğun başka kısımlarını etkileyerek ayağın tümünde ağrıya niye olabilir.
Diken formundaki bu birikim genelde kas ve bağ dokusunda görülen uzun periyodik gerilmeye bağlı oluşur.
Gerilmeyi, arttıran sebepler ise;
• Sert yüzeylerde çıplak ayak yürümek,
• Uzun müddet ayakta kalmak yahut koşmak,
• yinelayıcı basınç artışları ( zıplamak… vs gibi)
Topuğun ön kısmında ağrı, şişlik, ısı artışı üzere iltihap belirtileri görülebilir.
Röntgen sinemasında, topukta gül dikeni formunda yaklaşık 1cm kadar kemik çıkıntısı görülebilir. Lakin her çekilen röntgen sinemasında kemik çıkıntısı olmayabilir. Bu duruma ise “topuk dikeni sendromu” ismi verilir.
Topuk dikeni altta yatan bir hasatlığa bağlı gelişebileceği üzere kendi başına da görülebilir. Topuğun önünde ayak kemerinin çabucak altında ya da topuğun gerisinde bulunabilir.
Topuğun ardında gelişen topuk dikeni ise genelde aşil tendonu ( bedenin en kalın lifi) yapışma yerinde görülür. Aşil tendiniti olarak bilinen bu iltihabi durumda ayak önünün gerdirilmesi ile ayak ardında ağrı oluşur.
Topuğun ön kısmında görülen topuk dikeni ise çoğunlukla plantar fasiit (plantar fasciit) ile bağlantılıdır. Plantar fasiit, ayağın altından geçen ve topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayarak plantar fasya ismi verilen fibröz bağ dokusunun ağrılı bir iltihabıdır.
Topuk Dikeni yol açar?
Topuk etrafındaki (yumuşak dokular, kaslar ve plantar fasya) yapıların daima yinelayan faydalanmalar kararında başlayan uzun vakitli iltihabi süreç sonunda kalsiyum birikmesi görülür.
Plantar fasya topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan köprü halinde bir lif şerididir.
Topuk dikeni, bilhassa uzun koşu ve atlama yapan sportmenler içinde sık görülür.
Topuk dikeni kimlerde görülür?
Topuk dikeni hiç bir şikâyet niçini olmayacağı üzere en sık görülen şikâyet aralıklı yahut uzun müddetli ağrıdır. Bilhassa yürürken ya da koşarken ağrı olabilir. Genel olarak, ağrının sebebi topuk dikeni bağlı değil, diken etrafındaki yumuşak doku faydalanmasıdır.
Biroldukca kişi, sabah birinci ayağa kalktıklarında (ilk adım ağrısı) ayak tabanlarına bıçak saplanması yahut iğne batması halinde tanım eder. Ağrı sonrasındasında rahatsız edici bir acıya dönüşür. Çoklukla uzun müddet oturduktan daha sonra ayağa birinci kalkıldığında keskin ağrı ortaya çıkar.
Ayak röntgeni çekilir ve röntgen sinemasında kemik çıkıntı görülür. Birtakım şahıslarda hiç bir belirti görülmediği için, topuk dikeni yalnızca öbür bir niçinden dolayı çekilen röntgenlerde tesadüfen saptanır.
Topuk dikeni tedavisi nasıl yapılır?
Tedavideki hedef ayağa binen basıncı azaltmak ( bilhassa topuk bölgesine) , ağrı ve iltihabı denetim altına almak, doku uygunlaşmasını teşvik etmek ve yumuşak dokuların esnekliğini artırmaktır.
Topuk dikeni hastalığı için geliştirilmiş özel bir ilaç yoktur. Tedavide kullanılan ilaçlar oluşan yangıyı baskılayarak ve doku düzgünleşmesini hızlandırmaya çalışır. Bu hedefle kullanılan ilaçlar;
Nadir durumlarda, topuk dikeni ağrısı için ameliyat gerekebilir. Biroldukça hasta ameliyat dışı tedavilerden yarar görür.
Yapılan ameliyatta gaye dikeni çıkarmak değildir. Ağrıya sebep olan tansiyonu azaltmak için ayak arkının gerginliğini azaltmaya yönelik sıradan bir müdahaledir (Plantar fasya gevşetme denilir).
Topuk dikeni antrenmanları nelerdir?
Ayak ve baldırdaki kas ve bağların kısalması niçiniyle kronik gerilmeye bağlı ağrı oluşur. Germe idmanları ile liflerin uzunluğu uzatılıp tansiyon azaltılmaya çalışılır.
Bu hedefle yapılabilecek kimi antrenmanlar:
- Topuk dikeni nedir?
- Topuk dikeni yol açar?
- Topuk dikeni kimlerde görülür?
- Topuk dikeni hangi hastalıklarla beraberlik gösterir?
- Topuk dikeni belirtileri nelerdir?
- Topuk dikeni nasıl anlaşılır?
- Topuk dikeni tedavisi nasıl yapılır?
- Topuk dikeni ilacı / ilaçları var mıdır?
- Topuk dikeni ameliyatı var mı?
- Topuk dikeni antrenmanları nelerdir?
Topuk dikeni, topuk kemiği ile ayak dayanıklısı (taban çukuru) içinde oluşan kemik gibisi birikintidir ve genelde kalsiyum birikmesi olarak görülür.
Genelde topuğun orta ve önünde başlayarak sonrasındasında topuğun başka kısımlarını etkileyerek ayağın tümünde ağrıya niye olabilir.
Diken formundaki bu birikim genelde kas ve bağ dokusunda görülen uzun periyodik gerilmeye bağlı oluşur.
Gerilmeyi, arttıran sebepler ise;
• Sert yüzeylerde çıplak ayak yürümek,
• Uzun müddet ayakta kalmak yahut koşmak,
• yinelayıcı basınç artışları ( zıplamak… vs gibi)
Topuğun ön kısmında ağrı, şişlik, ısı artışı üzere iltihap belirtileri görülebilir.
Röntgen sinemasında, topukta gül dikeni formunda yaklaşık 1cm kadar kemik çıkıntısı görülebilir. Lakin her çekilen röntgen sinemasında kemik çıkıntısı olmayabilir. Bu duruma ise “topuk dikeni sendromu” ismi verilir.
Topuk dikeni altta yatan bir hasatlığa bağlı gelişebileceği üzere kendi başına da görülebilir. Topuğun önünde ayak kemerinin çabucak altında ya da topuğun gerisinde bulunabilir.
Topuğun ardında gelişen topuk dikeni ise genelde aşil tendonu ( bedenin en kalın lifi) yapışma yerinde görülür. Aşil tendiniti olarak bilinen bu iltihabi durumda ayak önünün gerdirilmesi ile ayak ardında ağrı oluşur.
Topuğun ön kısmında görülen topuk dikeni ise çoğunlukla plantar fasiit (plantar fasciit) ile bağlantılıdır. Plantar fasiit, ayağın altından geçen ve topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayarak plantar fasya ismi verilen fibröz bağ dokusunun ağrılı bir iltihabıdır.
Topuk Dikeni yol açar?
Topuk etrafındaki (yumuşak dokular, kaslar ve plantar fasya) yapıların daima yinelayan faydalanmalar kararında başlayan uzun vakitli iltihabi süreç sonunda kalsiyum birikmesi görülür.
Plantar fasya topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan köprü halinde bir lif şerididir.
Topuk dikeni, bilhassa uzun koşu ve atlama yapan sportmenler içinde sık görülür.
Topuk dikeni kimlerde görülür?
- Kadın cinsiyet,
- İlerleyen yaş,
- Kilo artışı ve / yahut obezite,
- Özellikle sert yüzeylerde tempolu yürüyüş yahut koşu,
- Yürüyüş anormallikleri,
- Uyumsuz yahut berbat giyilmiş ayakkabılar,
- Ayak dayanıklısı (ayak kemeri) sıkıntıları (düztabanlık, çukur tabanlık… gibi)
- Plantar fasiit durumunun beraberliği,
- Travma,
- Şeker hastalığı,
- Ayakta uzun mühlet çalışmak,
- Sık sık ve kısa periyodik, çok fizikî aktiviteler yapmak.
- Plantar fasiit
- Aşil tendiniti
- Reaktif artrit (Reiter hastalığı)
- Ankilozan spondilit
- Diffüz idiopatik iskelet hiperostozu
Topuk dikeni hiç bir şikâyet niçini olmayacağı üzere en sık görülen şikâyet aralıklı yahut uzun müddetli ağrıdır. Bilhassa yürürken ya da koşarken ağrı olabilir. Genel olarak, ağrının sebebi topuk dikeni bağlı değil, diken etrafındaki yumuşak doku faydalanmasıdır.
Biroldukca kişi, sabah birinci ayağa kalktıklarında (ilk adım ağrısı) ayak tabanlarına bıçak saplanması yahut iğne batması halinde tanım eder. Ağrı sonrasındasında rahatsız edici bir acıya dönüşür. Çoklukla uzun müddet oturduktan daha sonra ayağa birinci kalkıldığında keskin ağrı ortaya çıkar.
- Topuk dikeninde görülen öteki belirtiler ise;
- Topuk önünde kızarıklık ve şişlik,
- Etkilenen bölgede ve etrafında ısı artışı,
- Topuk altında küçük, çıplak gözle görülebilen sert çıkıntı,
- Çıplak ayakla yürümeyi zorlaştıran topuk altında hassasiyet
Ayak röntgeni çekilir ve röntgen sinemasında kemik çıkıntı görülür. Birtakım şahıslarda hiç bir belirti görülmediği için, topuk dikeni yalnızca öbür bir niçinden dolayı çekilen röntgenlerde tesadüfen saptanır.
Topuk dikeni tedavisi nasıl yapılır?
Tedavideki hedef ayağa binen basıncı azaltmak ( bilhassa topuk bölgesine) , ağrı ve iltihabı denetim altına almak, doku uygunlaşmasını teşvik etmek ve yumuşak dokuların esnekliğini artırmaktır.
- İstirahat: Ayağa uygulanan baskıyı azaltarak etkilenen bölgedeki iltihabi durumu ve buna bağlı ağrıyı, şişliği azaltmada tesirli olabilir.
- Soğuk uygulama: Yangıyı baskılayarak ağrı ve şişliği azaltmaya yardımcı olabilir.
- Ortez kullanması: Halka formundaki tabanlıklar, slikon takviyeler topuktaki baskıyı almak için kullanılır. Şahsa özel üretilmiş tabanlıklar.
- Gece uygulanan istirahat ateli
- Germe idmanları (en önemlisi)
- Fizik tedavi
- Spor ayakkabı giymek: Ayağa uygulanan basıncı hafifçeletmek için kullanılır.
- Ağrı kesiciler.
- ESWT (Ekstrakorporeal şok dalgası tedavisi) : Yüksek güçlü ses dalgaları ile hasarın uygunlaşması teşvik edilir.
- Proloterapi: Hasarlı bölgeye şekerli serum enjekte edilerek düzgünleşme süreci uyarılır.
- PRP: Kişinin kendi kanından elde edilen trombositten güçlü plazma enjekte edilerek doku düzgünleşmesini hızlandırılmaya çalışılır.
- Steroid (kortizon) enjeksiyonları: Etkilenen bölgedeki şişliği ve ağrıları azaltır.
Topuk dikeni hastalığı için geliştirilmiş özel bir ilaç yoktur. Tedavide kullanılan ilaçlar oluşan yangıyı baskılayarak ve doku düzgünleşmesini hızlandırmaya çalışır. Bu hedefle kullanılan ilaçlar;
- Ağrı kesici ve iltihab giderici ilaçlar
- Krem, merhem ve jeller
- Doku güzelleşmesine yardımcı destek besinler ( kollagen gibi)
Nadir durumlarda, topuk dikeni ağrısı için ameliyat gerekebilir. Biroldukça hasta ameliyat dışı tedavilerden yarar görür.
Yapılan ameliyatta gaye dikeni çıkarmak değildir. Ağrıya sebep olan tansiyonu azaltmak için ayak arkının gerginliğini azaltmaya yönelik sıradan bir müdahaledir (Plantar fasya gevşetme denilir).
Topuk dikeni antrenmanları nelerdir?
Ayak ve baldırdaki kas ve bağların kısalması niçiniyle kronik gerilmeye bağlı ağrı oluşur. Germe idmanları ile liflerin uzunluğu uzatılıp tansiyon azaltılmaya çalışılır.
Bu hedefle yapılabilecek kimi antrenmanlar: